Czym jest recesja i dlaczego tyle się o niej mówi?

Dzisiaj, na tapet wrzucamy recesję. Temat, który w ostatnich miesiącach jest chodliwy, „klikalny” i co najważniejsze – na czasie. Recesja mocno wybrzmiewa w wiadomościach publicznych oraz na portalach internetowych. W zasadzie jesteśmy bombardowani wiedzą o różnej jakości. Temat recesji bardzo aktywnie poruszają ekonomiści. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ wydarzenia gospodarcze oraz międzynarodowe powodują, że prawdopodobnie każdy z nas zaczyna intensywniej myśleć o swojej przyszłości.

W tym poście spróbuję przybliżyć termin recesji oraz czynników, które jej towarzyszą.

Pierwszym pytaniem, na które należałoby poszukiwać odpowiedzi jest informacja kiedy – w jakim czasie można mówić o recesji? Odpowiedź jest tutaj stosunkowo prosta – recesja występuje wtedy, kiedy tempo wzrostu gospodarczego hamuje.

Z kolei skutkiem spowolnienia wzrostu gospodarczego jest spadek produktu krajowego brutto.

Warto również podkreślić, że z recesją mieliśmy wielokrotnie do czynienia w przeszłości. Jest to stały element cyklu koniunkturalnego (zamienne pojęcie – cykl gospodarczy). Co to oznacza? Mniej więcej tyle, że po kilku/kilkunastu latach wzrostu gospodarczego nastąpi jego spadek. Świetnie obrazuje to poniższy wykres:

Można zatem stwierdzić, że na recesję jesteśmy poniekąd skazani.

Co sprawia, że gospodarka wchodzi w fazę kryzysu?

• Zła polityka monetarna (w skrócie: działania podejmowane przez państwo w celu gromadzenia oraz wydatkowania środków publicznych)
• Nadmierna ingerencja państwa w gospodarkę
• Kataklizmy
• Wojny

Czy powyższe czynniki miały i mają miejsce w gospodarce? – TAK.

Z kwestii technicznych, aby można było mówić o recesji pogorszenie koniunktury gospodarczej winno zostać odnotowane przez co najmniej dwa, następujące po sobie kwartały. Taki stan rzeczy ma swoje konsekwencje. Następstwa recesji mogą być następujące:

• Spadek produkcji
• Spadek zatrudnienia
• Niższy poziom wydajności pracy
• Obniżenie realnych płac, zysków oraz innych dochodów społeczeństwa
• Spadek nakładów inwestycyjnych,
• Zahamowanie wzrostu cen
• Wzrost bezrobocia.

Analogicznie to wymienionych czynników – jeśli społeczeństwo ma ograniczone zasoby finansowe, racjonalnie zmniejsza swoje potrzeby wydatkowania pieniędzy, ograniczając się do możliwie najpotrzebniejszych produktów. Dodając do tego zmniejszenie wolumenu inwestycji mamy idealną receptę na wyhamowanie konsumpcji.

Pytanie co dalej? Taki stan rzeczy nie pozostaje „na zawsze”. W pewnym momencie produkcja krajowa przestaje maleć, a bezrobocie zaczyna wzrastać. Te dwa czynniki przekładają się na dno cyklu gospodarczego, po którym następuje faza ożywienia. Opisany przebieg zdarzeń jest widoczny na powyższym wykresie 😊.

Zdania ekonomistów na temat recesji w Polsce standardowo są podzielone. Spekulacje trwają nieustannie, nie mniej jednak to co powinno najmocniej wybrzmieć to fakt, że czekają nas trudne i wymagające czasy. Niezależnie od tego, czy koniunkturę gospodarczą określimy fazą depresji, każdy obywatel powinien mieć świadomość otaczającego świata oraz wydarzeń, które dzieją się wokół.

A co się dzieje wokół? Galopująca inflacja, wojna w Ukrainie, spowolnienie gospodarcze w USA oraz w Chinach oraz wszystkie wcześniej wymienione czynniki. Czy to oznacza recesję? Uważam, że tak.

Recesja, a „przeciętny Kowalski” – jakie skutki może odczuć obywatel?

• Problemy finansowe i bankructwo przedsiębiorstw w różnych sektorach
• Obniżone pensje
• Utrata pracy (źródło utrzymania)
• Spadek konsumpcji
• Obniżenie zdolności kredytowej (brak możliwości zakupu własnego domu/mieszkania)

Opis tej niezbyt optymistycznej wizji przyszłości zapewne skłania do przemyśleń w jaki sposób walczyć z recesją? W takiej sytuacji należy w pewnym sensie liczyć na rozwagę rządzących oraz sprawne zastosowanie narzędzi polityki antyrecesyjnych. Do takich należą:

• Obniżenie podatków od przedsiębiorstw (czemu to służy? – dzięki temu można realnie przyczynić się do zwiększenia poziomu inwestycji)
• Zmniejszenie wydatków socjalnych (czemu to służy? Zatrzymanie powiększania się deficytu budżetowego)
• Obniżenie stóp procentowych (czemu to służy? – łatwiejszy dostęp do pieniądza)

Prowadzenie odpowiedniej polityki stabilizacyjnej pozwala na łagodny przebieg recesji, a nawet jej uniknięcie (chociaż odsunięcie w czasie zdaje się być lepszym określeniem). Nie mniej, warto wspomnieć, że takie narzędzia mają do dyspozycji jedynie rządzący.

Recesja w Polsce miała miejsce w czasie trwania pandemii oraz w 2008 roku. Ta została zapoczątkowana kryzysem w Stanach Zjednoczonych, który wynikał z zapaści na rynku kredytów hipotecznych wysokiego ryzyka.

Odpowiadając na pytanie z nagłówka dzisiejszego postu – Dlaczego tak dużo mówi się o recesji? Dlatego, że w najbliższej przyszłości może wystąpić.