Aktualny stan prawny pozwala na wybór trzech form opodatkowania (do 31.12.2021r. wyboru można było dokonywać wśród czterech różnych form).
Do wspomnianych możliwości zaliczają się:
- Zasady ogólne
- Podatek liniowy
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Zmiany, które zostały wprowadzone przez ustawę Polski Ład sprawiają, że wybór wśród trzech powyższych form jest dużym wyzwaniem dla początkującego przedsiębiorcy. Już na samym początku należy przeanalizować potencjalne scenariusze zyskowności działalności gospodarczej, a także strukturę przychodów/dochodów oraz kosztów.
Zasady ogólne (skala podatkowe) po zmianach przedstawiają się w następujący sposób:
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi: |
| Do 120 000 zł | 17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł |
| Ponad 120 000 zł | 15 300 zł plus 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Jak zrozumieć tą tabelkę ?
Wybierając skalę podatkową (zasady ogólne) można skorzystać z tzw. kwoty wolnej. Od 1.01.2022 r. wynosi ona dokładnie 30 000. A zatem: 30 000 x 17% = 5100 . oznacza to, że podatnik, do momentu w którym jego dochód roczny nie przekracza kwoty 30 000 zł nie płaci podatku dochodowego.
Kolejna kwota – 15 300 zł, wynika z następującego wyliczenia.
120 000 (granica pomiędzy I, a II progiem podatkowym)
120 000 x 17% = 20 400 [podatek, w którym nie uwzględniamy kwoty wolnej]
20 400 – 5 100 = 15 300
W związku z powyższym osoby, których dochody roczne są wyższe niż 120 000 zł zapłacą podatek 15 300 plus 32% z nadwyżki ponad 120 000 zł.
Przy wyborze formy opodatkowania należy również pamiętać, że skala podatkowa pozwala na korzystanie z ulg (np. ulga na dziecko) oraz na wspólne rozliczanie się z małżonkiem.
W 2022 r. dla zasad ogólnych przewidziano jeszcze jedną ulgę – ulgę dla klasy średniej.
Przedstawia się ona w następujący sposób:
- (A x 6,68% – 4 566) : 0,17
dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł
- (A x (-7,35%) + 9829) : 0,17
dla A wynoszącego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł.
Dla przedsiębiorcy na zasadach ogólnych w miejscu A należy uwzględnić przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszone o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem z kosztów składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy i jego osób współpracujących
A tak całkiem po polsku – dochód bez składek społecznych odprowadzanych do ZUS 😉.
Wobec powyższego z ulgi nie skorzystają osoby, które mają niższy dochód niż 68 412 oraz te, których dochód jest wyższy niż 133 692 zł .
Podatek liniowy
We wcześniejszych latach przyjmowano (swoją drogą słusznie) iż podatek liniowy jest odpowiednią formą dla osób, które osiągają wysokie dochody z prowadzonej działalności gospodarcze. Podatek charakteryzował się tym, iż niezależnie od wysokości osiąganych dochodów podatnik był zobowiązania do opłacania podatku w wysokości 19%.
Nie mniej – nie mógł i wciąż nie może rozliczać się z małżonkiem oraz jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Podatnicy nie mogą również korzystać z kwoty wolnej od podatku, która jak wiadomo z powyższego tekstu, od początku 2022 roku wynosi 30 000 zł.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Istotą trzeciej skali podatkowej jest opodatkowanie przychodu, a nie jak w poprzednich przypadkach dochodu podatnika.
W obecnym okresie składki ryczałtu są następujące: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%, 17%.
Konkretna wartość jest uzależniona od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.
Taka forma wymaga od podatnika prowadzenia jedynie Ewidencji Przychodów (nie zalicza w niej kosztów prowadzenia swojej działalności gospodarczej).
Decydując się na ryczałt, podatnik nie będzie mógł również skorzystać z kwoty wolnej od podatku (z całą pewnością można uznać, iż jest to wada).
Do powyższych zasad należy dodać jeszcze szeroko dyskutowany temat związany z wprowadzeniem składki zdrowotnej, która jest uzależniona od dochodu/przychodu.
Od 1.01.2022 r. składka zdrowotna nie jest już stałą jak do tej pory wartością. Kolejna zmiana to brak możliwości jej odliczenia od podatku.
W związku z powyższym śmiało można powiedzieć, że aktualnie jesteśmy świadkami historycznej podwyżki podatków oraz kosztów związanych z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej.
W aktualnym stanie prawnym składka zdrowotna jest uzależniona od wybranej formy opodatkowania.
| Forma opodatkowania | Składka miesięczna | Składka roczna |
| Skala podatkowa | 9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł | 9% dochodu, nie mniej niż 3250,80 zł |
| Podatek liniowy | 4,9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł | 4,9% dochodu, nie mniej niż 3250,80 zł |
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
| Przychód | Składka miesięczna | Składka roczna |
| Poniżej 60 000 zł | 335,94 zł | 4 031,28 zł |
| Powyżej 60 000 zł do 300 000 zł | 559,89 zł | 6 718,68 zł |
| Powyżej 300 000 zł | 1007,81 zł | 12 093,72 zł |
Przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych wartości składki zdrowotnej są stałe i uzależnione od wielkości przychodów. Odniesieniem wyliczenia w powyższej tabelce jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które w roku 2022 roku wynosi 6221,04 zł.
Wszystkie powyższe informacje potwierdzają początkowe założenie. Przy wybieraniu formy opodatkowania należy gruntowanie przemyśleć swoją przyszłą sytuację, aby podjąć optymalną decyzję.
Zauważmy również, że aktualnie składka zdrowotna swoją konstrukcją przypomina podatek. Tematyka konstrukcji podatku dochodowego zostanie poruszona w kolejnym poście 😊